پایگاه امداد و نجات سهراه سعیدآباد زنجان؛ حضور یا غیبت؟
بررسی میدانی خبرنگار میهن نیوز از وضعیت نیرو و تجهیزات در جادههای استان زنجان
میهن نیوز- مهران حبیبی؛ چندی پیش بهعنوان خبرنگار، به پایگاه امداد و نجات جادهای سهراه سعیدآباد در شهرستان ایجرود مراجعه کردم؛ اما در آن روز اثری از نیروهای مستقر دیده نمیشد و درب پایگاه نیز بسته بود. نخست چنین تصور شد که احتمالاً نیروهای امدادی در مأموریت هستند. اما با توجه به اهمیت راههای ارتباطی و نقش حیاتی حضور پایگاههای امدادی در دقایق طلایی حوادث، این موضوع جای پرسش داشت.
بار دیگر، عصر جمعه ۹ آبان به این پایگاه مراجعه کردم. این بار چند نفر از نیروهای هلالاحمر در محل حضور داشتند؛ دو نفر از آنان نیروهای شرکتی که می گفتند دوسال است استخدام شرکتی هستند و بقیه داوطلب بودند. در گفتوگو با آنان، هیچکدام گلایهای از وضعیت استخدام یا شرایط کاری مطرح نکردند؛ سکوتی که شاید از نگرانی نسبت به آینده شغلی برمیآمد، یا شاید نشان از روحیه بیادعای امدادگران داشت.
در جریان گفتوگو مشخص شد که دو آمبولانس پایگاه امداد و نجات «پاپایی» به این پایگاه منتقل شده است. استدلال مطرحشده این بود که در مسیر پاپایی آمار حوادث کمتر بوده است. اما این جابهجایی، خود موضوعی قابل بررسی است؛ چرا که فاصله استاندارد بین پایگاههای امداد جادهای در کشور ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر تعریف شده است و این تصمیم باید بر اساس ارزیابی کارشناسی ترافیک، آمار تصادفات و نیازسنجی منطقه انجام شود.
در این میان، پرسش اصلی این است که آیا جابهجایی تجهیزات و آمبولانسها بر اساس مطالعات فنی و مأموریتمحور انجام شده یا صرفاً بهمنظور پر کردن ظاهر یک پایگاه خالی؟ و اگر چنین بوده، چرا مجوز آن صادر شده و توسط کدام مرجع تخصصی تأیید شده است؟
از سوی دیگر، مدیرعامل جمعیت هلالاحمر زنجان پیش از این بارها از برنامهریزی برای استخدام نیرو سخن گفته است. اما واقعیت این است که پایگاههایی که بر نیروی داوطلب و تنها دو راننده تکیه دارند، تا چه اندازه میتوانند در لحظات حساس حوادث جادهای نقشآفرین باشند؟ بهویژه در استانهایی با راههای صعبالعبور و شرایط آبوهوایی سرد مانند زنجان.
این نکته در حالی مطرح میشود که طبق ماده ۲ اساسنامه جمعیت هلالاحمر، «حمایت از زندگی و سلامت انسانها بدون هیچگونه تبعیض»، اصل بنیادین این سازمان است. با این حال، این پرسش همچنان پابرجاست:آیا توزیع امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی بین شهرستانهای استان بهصورت عادلانه و متناسب با نیاز واقعی انجام میشود؟
در شرایطی که مدیرعامل هلالاحمر زنجان اعلام کرده است که خودروهای جدید تحویلی از تهران بهزودی در استان توزیع خواهد شد، انتظار میرود این بار تخصیصها بر پایه نیازسنجی دقیق، آمار تصادفات و شاخصهای امدادی صورت گیرد، نه صرفاً برای پوشش ظاهری پایگاهها.
اهمیت نیروهای زبده و پایگاههای امداد و نجات جادهای در کاهش تلفات و مدیریت بحران
امام مسئله مهم این است که پایگاههای امداد و نجات جادهای، از مهمترین زیرساختهای نجات جان انسانها در حوادث رانندگی و سوانح طبیعی به شمار میروند.
در بسیاری از موارد، فاصله میان زندگی و مرگ حادثهدیدگان، تنها به سرعت حضور نیروهای امدادی و مهارت آنها در اجرای عملیاتهای اولیه بستگی دارد؛ موضوعی که نشان میدهد وجود نیروهای آموزشدیده، زبده و حرفهای در این پایگاهها نقشی حیاتی و غیرقابل جایگزین دارد.
نیروهای امدادی باید علاوه بر توانایی جسمی، به دانش امداد پیشبیمارستانی، ارزیابی صحنه حادثه، کار با تجهیزات تخصصی نجات و مدیریت هیجانات روانی حادثهدیدگان و همراهان مسلط باشند. این سطح از توانمندی تنها از طریق آموزشهای مستمر، تمرینهای میدانی و حضور نیروهای ثابت و با تجربه در پایگاهها امکانپذیر است. صرف اتکا به نیروهای داوطلب یا کمتجربه در شرایط بحرانی میتواند زمان حیاتی واکنش را کاهش داده و میزان آسیبها را افزایش دهد.
و امید است پایگاه مذکور نیروهای کارآمد و بده داشته باشند.
از سوی دیگر، توزیع عادلانه و کارشناسیشده پایگاههای امداد جادهای، بر اساس حجم تردد، نقاط حادثهخیز و فاصله استاندارد ۳۰ تا ۴۰ کیلومتری میان پایگاهها، یک ضرورت غیرقابل چشمپوشی است. پایگاهی که بدون توجه به نقشه خطر، آمار تصادفات و ویژگیهای جغرافیایی مستقر شود، کارکرد واقعی خود را از دست میدهد و در لحظات حساس نمیتواند پاسخگوی نیازهای منطقه باشد.
بنابراین، وجود آمبولانسهای مجهز، تجهیزات کامل نجات، نیروهای حرفهای و استقرار مهندسیشده پایگاهها، مجموعهای واحد و بههمپیوسته است؛ هرگونه نقص در یکی از این اجزا، کارآمدی کل سیستم امدادی را تحتتأثیر قرار میدهد.
در نهایت، فلسفه وجودی هلالاحمر بر حفظ جان و کرامت انسانها، بدون هیچگونه تبعیض است. تحقق این هدف، زمانی میسر میشود که نیروی متخصص در محل مناسب و در زمان مناسب حضور داشته باشد. تقویت پایگاههای جادهای، تنها یک اقدام سازمانی نیست؛ سرمایهگذاری مستقیم برای حفظ حیات انسانهاست.
